اسناد مالی: یک بخش از اسناد در هر سازمان اسناد مالی میباشند. این اسناد به روابط مالی در ادارات باز میگردند و بیشتر شامل اسناد بودجه میشوند که چگونگی اختصاص هزینهها به امور متفاوت سازمانی را نشان میدهند، نظیر پرونده ضمانت مالی افراد، پروندهها هزینهها به اشکال مختلف و یا اسناد مربوط به پرداخت حقوق کارکنان و سایر تعهدات مالی سازمان که این اسناد هدف مؤسسه از اختصاص بودجه به یک فعالیت معین را نشان میدهد.
اسناد علمی و فنی: اسنادی که دارای ارزشهای علمی و فنی بوده و شامل مقادیر معتنابهی از اطلاعات تخصصی و فنی میباشند که در نتیجه تحقیقات خاص توسط متخصصین حاصل گردیده، نظیر گزارشات مربوط به انجام پروژههای تحقیقاتی و عملیاتی سازمانها.
اسناد قانونی : قانون به قواعدی گفته میشود که یا با تشریفات مقرر در قانون اساسی در ملجس شورای اسلامی وضع شده و یا از راه همه پرسی به تصویب میرسد. همان گونه که ملاحظه میشود واه قانون مفهوم ویژهای دارد که با تصمیمات قوه مجریه متفاوت بوده پس بنابراین آنها را نباید به جای هم بکار برد. بر همین اساس است که برخی از حقوقدانان با توجه به لازمالاجرا بودن تصمیماتی که مقامات صلاحیتدار در حدود وظایف و به حکم قانون اتخاذ میکنند، مثل آئین نامههای دولتی، بخشنامهها به جای کلمه قانون از متون قانونی یا اسناد قانونی استفاده میکنند. اسناد قانونی اسناد لازمالاجرای است که در اختیار مدیر قرار داشته و کلیه تصمیمات متخذه توسط مدیران سازمان ضرورتاً باید منطبق با آن باشد. معذالک همه متون و اسناد قانونی از اعتبار یکسان برخوردار نبوده و سلسله مراتبی بین متون قانونی و یا اسناد قانونی وجود دارد مانند:قانون اساسی
قانون عادی
تصویب نامههای (مصوب دولت یا کمیسیونهای مجلس یا تفویض اختیار از سوی مجلس)
عهدنامههای بینالمللی
آئین نامههای دولتی
اسناد تاریخی: کلیه پروندهها و سوابق پس از طی مرحله جاری و نیمه جاری چنانچه دارای یکی از ارزشهای پیش گفته باشند اسناد تاریخی محسوب میگردند. این اسناد عمدتاً مورد مراجعه محققان و پژوهشگران قرار میگیرند مانند عهدنامه ترکمنچای، فرمان صدورمشروطیت و...
اسناد فرهنگی: اسنادی که حاوی نکات فرهنگی بوده و یا ایجاد کننده این اسناد از چهرهها و شخصیتهای فرهنگی باشد این اسناد عرصههای متنوع هنر را از شعر، موسیقی، سینما، تئاتر، معماری و غیره را در بر میگیرند.
اسناد سیاسی: اسنادی است که توسط مراجع صلاحیت دار تولید گردیده و حاوی سیاستها و خط و مشیهای سیاسی یک کشور از نظر داخلی و خارجی میباشند نظیر پروتکلها، معاهدات، قراردادهای بینالمللی، یادداشتهای سیاسی، اولتیماتوم، اعلام جنگ و غیره که بیانگر نحوه برقراری روابط بین کشورها و استراتژیهای سیاسی دولت میباشد. اسناد سیاسی از نظر ماهوی ممکن است یک طرفه باشد مانند اولتیماتوم و اعلان جنگ و یا چند جانبه باشد مانند قراردادها و معاهدات بینالمللی. در حدود قانون اساسی کشورها تشریفات خاصی برای لازمالاجرا شدن معاهدات بینالمللی پیش بینی شدهاست. بر اساس اصل ۷۷ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران :
"معاهدات بینالمللی در صورتی لازم الاجرا است که از طرف دولت به مجلس شورای اسلامی ارائه و در آنجا به تصویب مجلس برسد یعنی در صورت مطابقت با قانون اساسی و مصالح کشور به تشخیص مجلس رسمیت و اعتبار پیدا میکند.
اسناد نظامی: اسنادی هستند که حاوی جهتگیریها و سیاستگذاریهای نظامی کشورها در راستای تأمین امنیت ملی، منطقهای و بینالمللی بوده و مبتنی بر اصول قانون اساسی آن کشورها میباشد این اسناد از آنجایی که در برگیرنده معاهدات نظامی بین المللی نیز هستند لذا میتوانند جزء اسناد سیاسی نیز محسوب شوند مانند اسناد همکاریها و مشارکتهای نظامی و دفاعی کشورها
اسناد اقتصادی، عمرانی:اسنادی که دارای ارزش اقتصادی میباشند و فعالیتهای کشور را در امر توسعه اقتصادی بیان میکنند
بایگانی اسناد
بایگانی در اصطلاح مدیریت اسناد به ۳ مورد گفته میشود:
مجموعه روشهای علمی و استاندارد (نحوه تشکیل پرونده، تنظیم بازرگانی، کدگذاری، دستیابی به پرونده، تفکیک پروندهها به جاری، نیمه جاری و راکد و...)
محل نگهداری و حفظ اسناد
مجموعه پروندههای موجود در بایگانی
انواع بایگانی
بایگانی جاری: به روشهای مورد عمل در مورد پروندههای جاری و محل حفظ و نگهداری اسنادی است که به طور روزمره مورد استناد دستگاه ایجاد کننده سند است
بایگانی نیمه جاری: محل نگهداری اسنادی است که گاهگاهی مورد استفاده دستگاه ایجاد کننده قرار میگیرد محل آن در دستگاه ایجادکننده سند و دور از اسناد جاری است و با همان روش بایگانی جاری، بایگانی نیمه جاری نیز عمل مینماید
بایگانی راکد: محل نگهداری اسناد راکد است، روش مورد استفاده در بایگانی جاری و نیمه جاری در این بایگانی استفادهای ندارد. در واقع این بایگانی مورد استفاده اداره ایجاد کننده و محقق نمیباشد و فقط در این محل پروندهها از نظر آرشیوی و امحایی مورد ارزشیابی قرارا میگیرند. به "بایگانی راکد" انبار "پیش آرشیوی" نیز میگویند. معمولاً این حل در جاهایی که زمین ارزانتر است ساخته میشود مثل انبار پیش آرشیوی آرشیو فرانسه در پاریس در حومه پاریس در محلی به نام "فونتن بلو" میباشد و یا در انگلستان به آن "Limbo" یا "مکان فراموش شده" میگویند. این محل در واقع محل کار "ارزشیابان" میباشد
ارزشیابی اسناد
تشخیص ارزش اسناد (اداری و آرشیوی) را از اوراق زائد ارزشیابی میگویند. اوراقی که فاقد ارزشهای اولیه و ثانویه باشند اوراق زائد هستند
انواع ارزشیابی
ارزشیابی اداری : با توجه به قوانین و مقررات و دستورالعملها و ضوابط حاکم بر دستگاه ایجاد کننده سند ارزش اسناد دارای و مدت زمان اعتبار آن (جدول زمانی) مشخص میشود
ارزشیابی آرشیوی : با توحه به محتوای اسناد در زمینههای سیاسی، فرهنگی، اقتصادی، قضایی، نظامی، اجتماعی و... و نیاز پژوهشگران اسناد ارزشیابی میشوند.
موضوعات مرتبط: مقالات حقوقی ، ،
برچسبها: